چند سال پیش کار در وبگاه نجفیزاده در تاریخ و فلسفۀ علم با نوشتههایی آغاز شد که بهصورت تکنگاریهایی در این موضوع بود. این نوشتهها مقالاتی منفرد یا بخشی از کتابی را شامل میشد که اندکاندک به خوانندۀ فارسیزبان ارائه میشد. پس از آنکه این شیوه سالها دنبال میشد، آن نوشتهها دستهبندی شد و بهصورت کتابهایی در آمد که در اصل، محتوای آنها محسوب میشد.
درست به همین دلیل سرفصلی در وبگاه نجفیزاده در تاریخ و فلسفۀ علم پدیدار شد که توجّه خواننده را به مجموعهای چندجلدی میکشاند که به او این امکان را میداد تا کتابی را یکجا بهصورت پیشنویسی از نسخۀ نهایی در اختیار داشته باشد و اطمینان پیدا کند که با نسخۀ اوّلیّهای سروکار دارد که به قلم نویسندهای است. این کار هرچند با استقبال بسیاری از خوانندگان روبهرو شد، چندان رضایت خاطری فراهم نیاورد، زیرا هنوز با معیارهای نسخۀ چاپی منقّح فاصلۀ زیاد داشت.
کار زیادی بر روی آن نسخهها انجام شد؛ از نظر دستور خطّ فارسی و ویرایش از یکسو و درستی ترجمه از سویی دیگر، بهطوریکه این بار مقابلۀ نوشتۀ فارسی با همان کتاب – امّا در زبان دیگری جز زبان اصلی – انجام شد. گرچه با جستوجو در وبگاه به نوشتههای پیشین و کتابها همواره میتوان دسترسی پیدا کرد، حاصل این کار همان است که حالا ذیل آثار در این وبگاه میآید و نسخۀ نهایی خوانده میشود.
این مجموعۀ چندین جلدی در سلسله کتابهایی در تاریخ و فلسفۀ علم که اکنون فراهم شده، آثار اندیشمندانی را دربر میگیرد که اصول فکر علمی سدۀ بیستم را دگرگون کرده و یا ازنو بنیاد نهادهاند.
برای رسیدن به هدف انتشار منظّم نسخههای نهایی هم، بنیادی در تاریخ و فلسفۀ علم تأسیس شد تا کمبودی جبران شود که در زبان فارسی آشکار است و پیشتر نسخههای پیشنویس در فکر جبران آن برآمده بود: خوانندۀ فارسیزبان خیلی زود درمییابد آنچه موجود است پراکنده و اندک است و گاه هم برگردانی با تقریبی بسیار زیاد. چنین وضعی بهیقین نمیتواند به فهم درست از نظر دیگران بینجامد؛ امری که موجب سوءفهمهای بسیار میشود.
حاصل کار این بنیاد، اکنون مجموعۀ حاضر، ذیل آثار، یعنی سلسله کتابهایی در تاریخ و فلسفۀ علم است که میکوشد فارسیزبان را با مقدّمات موضوع آشنا کند، بهطوریکه او این منابع را یکجا در اختیار داشته، کموبیش هم به اصالت آنها یقین کند.
و چون گمان ما بر این است که این مجموعه باید همواره گسترش یابد، بیتردید حضور هرچه بیشتر کاردانان چیزی است که بنیاد تازهتأسیس ما در پی آن است، زیرا بنیاد بنا ندارد به همین نوشتهها بسنده کند، بلکه میکوشد بیشترین شمار از نویسندگانی را داشته باشد که در سدۀ بیستم بر سیر فکر فلسفی – که این بار نظر به خود علم دارد – تأثیر گذاردهاند و هم آثاری را دربر داشته باشد که به مرور زمان پدیدار میشود.
بههمین سبب در همینجا از کسانی که این آمادگی را در خود سراغ دارند، یعنی کسانی که خود به تاریخ و فلسفۀ علم علاقهمندند یا بهنحوی به پیشبرد کار این بنیاد دلبستگی دارند، درخواست داریم تا ارتباط بنیاد با خود را حفظ کنند.
خداوند بزرگ را شکرگزاریم که به این بنیاد توفیق انجام این مهم را داد، هرچند در مراحلی با دشواریهای شناختهنشده روبهرو بودیم که انصاف را پایداری و کوشش بسیار میطلبید.